Sấy khô là phương pháp phổ biến nhất để bảo quản nông sản trong thời gian dài sau thu hoạch. Bằng cách loại bỏ gần như toàn bộ lượng nước có trong nguyên liệu, sản phẩm sẽ trở nên khô, dễ bảo quản và có thể sử dụng trong thời gian dài. Bài viết này Mactech sẽ giải thích cho các bạn hiểu rõ hơn sấy khô là kiểu sấy gì và dùng máy sấy nào để sấy khô nông sản.
Sấy khô kiểu sấy gì?
Sấy khô là quá trình làm giảm độ ẩm (nước) trong nguyên liệu nông sản xuống mức rất thấp, thông thường độ ẩm của nông sản khi khô ở mức dưới 15%. Với độ khô như vậy sẽ hạn chế được sự phát triển của các loại vi khuẩn và nấm mốc. Sản phẩm sau sấy khô thường có độ giòn, nhẹ, dễ đóng gói và có thể bảo quản được ở nhiệt độ môi trường trong thời gian từ ba tháng đến một năm.
Một số loại nông sản thường được sấy khô để bảo quản có thể kể ra như: củ cái sấy khô, su hào sấy khô, măng khô, táo khô, nấm hương khô, mộc nhĩ khô, hành khô, cá khô, mực khô, thịt khô, ruốc, các loại dược liệu …
Ưu điểm của sấy khô
- Có nhiều cách sấy khô đơn giản không tốn nhiều chi phí.
- Khả năng bảo quản lâu dài mà không cần dùng đến chất bảo quản.
- Dễ đóng gói, vận chuyển và phân phối.
- Giảm trọng lượng sản phẩm, tiết kiệm chi phí logistics.
- Thích hợp với nhiều loại nguyên liệu từ rau củ quả đến dược liệu, thủy hải sản.
Phân biệt sấy khô và sấy dẻo
Sấy khô và sấy dẻo thực ra giống nhau về bản chất. Cả hai kiểu sấy này đều phải sấy sao cho lượng nước trong nguyên liệu sấy giảm xuống mức thấp nhất có thể thì mới bảo quản được lâu. Sự khác nhau giữa sấy khô và sấy dẻo nằm ở nguyên liệu sấy chứ không phải cách sấy.
- Sấy khô: nguyên liệu sấy là những loại nông sản, thực phẩm có hàm lượng đường thấp. Sau khi sấy khô các loại nông sản này sẽ khô cứng lại.
Sấy dẻo: nguyên liệu sấy dẻo là những loại nông sản thực phẩm có hàm lượng đường cao. Sau khi sấy khô do có lượng đường cao nên sẽ không khô cứng lại mà vẫn có dạng mềm, dẻo nên mọi người gọi là sấy dẻo.
Một số bạn nhầm tưởng sấy dẻo là sấy cho hàm lượng nước trong sản phẩm khô vừa phải thì nó sẽ dẻo. Thực tế không phải như vây vì nếu sấy chưa khô thì thời gian bảo quản rất ngắn chỉ vài ngày hoặc một vài tuần thôi là sản phẩm sẽ bị hỏng ngay. Vậy nên để bảo quản được lâu bắt buộc sấy vẫn phải đảm bảo khô.
Dùng máy sấy nào để sấy khô nông sản?
Có nhiều dòng máy có thể dùng để sấy khô, tùy vào nguyên liệu và mục đích sấy khác nhau các bạn có thể cân nhắc lựa chọn từng dòng máy cụ thể:
1. Máy sấy nhiệt đối lưu
Máy sấy nhiệt đối lưu là dòng máy phổ biến nhất hiện nay, sử dụng nhiệt độ từ 50 – 95°C và gió đối lưu tuần hoàn để làm khô nguyên liệu. Ưu điểm là dễ sử dụng, giá thành hợp lý, phù hợp với nhiều loại nguyên liệu như rau củ, trái cây, dược liệu, thực phẩm.
2. Máy sấy nhiệt độ cao
Sử dụng nhiệt độ từ 40°C đến 160°C hoặc cao hơn (theo thiết kế), thích hợp để sấy các sản phẩm cần khử trùng hoặc yêu cầu sấy khô kết hợp làm chín. Dòng máy sấy nhiệt độ cao thường được dùng để rang sấy các loại hạt cho chín giòn.
3. Máy sấy lạnh
Tuy thường dùng cho sấy dẻo hoặc giữ màu sắc đẹp, nhưng máy sấy lạnh cũng có thể sử dụng để sấy khô từ từ ở nhiệt độ thấp, giúp giữ màu và chất lượng tốt hơn đối với các nguyên liệu nhạy cảm như hoa, dược liệu cao cấp. Các loại nông sản sấy lạnh thường được bán ở phân khúc trung và cao cấp nên các bạn cần cân nhắc về giá bán của máy sấy lạnh trước khi chọn mua.
4. Máy sấy phun
Dòng máy sấy này là dòng máy sấy chuyên dụng sấy bột. Nguyên liệu sẽ là dung dịch dạng lỏng, dung dịch này được máy thổi mạnh qua đầu phun vào buồng sấy. Trong buồng sấy là luồng gió nhiệt độ cao làm các hạt nước bốc hơi nhanh trong vài giây. Bột trong các hạt nước sẽ rơi xuống hoặc bám vào thành máy sấy.
5. Máy sấy chân không
Dòng máy sấy chân không này thường dùng trong phòng thí nghiệm để sấy thử nghiệm tính chất của các loại nông sản là chính. Máy sẽ sấy nông sản trong môi trường chân không (không có không khí) với ấp suất thấp và mức nhiệt độ sấy chỉ ở mức nhiệt độ dưới 60 độ C. Kiểu sấy này hiện chưa phổ biến bán thương mại vì giá thành máy đắt và hiệu quả sấy không rõ ràng như các dòng máy sấy thăng hoa.
6. Máy sấy thăng hoa
Máy sấy thăng hoa sử dụng kiểu sấy khô khá đặc biệt áp dụng nguyên lý thăng hoa của nước. Nguyên liệu khi sấy thăng hoa thường đạt được độ khô tuyệt đối xấp xỉ 0% và nếu sấy đúng cách sẽ giúp giữ được hình dạng của sản phẩm sấy như ban đầu không bị teo tóp như các phương pháp sấy thông thường. Kiểu sấy thăng hoa này chỉ phù hợp với các loại nguyên liệu có giá trị cao như đông trùng hạ thảo, hoa trà vàng hay tổ yến vì giá máy đắt, chi phí sấy cao.
Sấy khô là phương pháp hiệu quả để kéo dài thời gian sử dụng của nông sản và giảm tổn thất sau thu hoạch. Việc lựa chọn đúng loại máy sấy sẽ giúp quá trình sấy khô diễn ra nhanh hơn, tiết kiệm năng lượng và giữ được chất lượng thành phẩm. Mactech Việt Nam cung cấp các dòng máy sấy đa dạng về công suất, thiết kế linh hoạt, phù hợp với mọi nhu cầu sản xuất và chế biến.
